Safety&Security Compliance Adam Wiercigroch » Czy służba BHP może prowadzić szkolenia p.poż?

Czyli nieustające dylematy behapowca...

Czy w ramach szkolenia instruktażu ogólnego bhp behapowiec ma uprawnienia do prowadzenia tematu związanego z ochroną p.poż? Skąd takie pytanie? Dla większości, jak sądzę specjalistów bhp, odpowiedź na tak zadane pytanie jest oczywista: jak najbardziej TAK! W końcu robimy to na co dzień, prawda? Jesteśmy przekonani, że zdobywając uprawnienia służby bhp nabywamy także prawo do prowadzenia instruktażu ogólnego bhp, który musimy wykonać zgodnie z obowiązkowym programem ramowym takiego szkolenia. Przepisy wprost wskazują, że w ramach takiego instruktażu osoba prowadząca szkolenie musi omówić także podstawowe zagadnienia związane z ochroną przeciwpożarową.

Każdy nowo zatrudniony pracownik powinien otrzymać niezbędną wiedzę w zakresie podstawowych zasad ochrony p.poż. oraz właściwego postępowania w razie pożaru. Zgodnie z przepisami służba bhp powinna na to poświęcić minimum 1 godzinę lekcyjną.

Ponadto zgodnie z ustawą kodeks pracy każdy pracodawca ma obowiązek wyznaczyć osoby m.in. do zwalczania pożarów i ewakuacji. Przepisy ustawy nie określają jaki konkretny zakres wiedzy powinni mieć pracownicy wyznaczeni do tych zadań. Ustawodawca bowiem słusznie uznał, że to pracodawca, biorąc pod uwagę rodzaj i skalę zagrożenia pożarowego lub innego miejscowego zagrożenia na terenie danego zakładu pracy, powinien ustalić szczegółowy zakres działań takiej grupy, który będzie niezbędny do zapewnienia bezpieczeństwa. Z reguły ten zakres ogranicza się do działań typowo prewencyjnych służących do zapobiegania powstaniu pożaru oraz na działaniach ewakuacyjnych w sytuacji realnego zagrożenia, a rzadziej do praktycznego gaszenia pożaru za pomocą podręcznych środków gaśniczych. Również w tym zakresie szkolenie takie prowadzi służba BHP.

Podsumowując, z punktu widzenia przepisów prawa pracy, pracownik służby bhp, poprzez realizację programu instruktażu ogólnego bhp wypełnia obowiązek pracodawcy, przekazania niezbędnej wiedzy nowo zatrudnionym pracownikom w zakresie ochrony p.poż, w tym także osobom wyznaczonym do grupy zwalczania pożaru i ewakuacji. Podobne stanowisko w tej sprawie zajmuje Państwowa Inspekcja Pracy. No więc, w czym tkwi problem?

Niestety zdarza się, że uprawnienia służby bhp do prowadzenia szkoleń pracowników z zakresu ochrony p.poż są podważane przez kontrolerów z PSP. Podstawą do takich stwierdzeń ma być z kolei ustawa o ochronie p.poż, a ściślej mówiąc przepisy art.4, gdzie wśród wielu czynności związanych z ochroną p.poż, jest też mowa m.in. o konieczności zapoznania pracowników z przepisami p.poż.

I tu pierwsza zasadnicza uwaga. Obowiązek ten dotyczy właściciela obiektu, a nie pracodawcy. Jeśli bowiem pracodawca nie jest właścicielem obiektu budowlanego, to czynności z zakresu p.poż, o których mowa w przepisach art. 4 punkt 1b, w tym także obowiązek zapoznania pracowników z przepisami p.poż, co do zasady, w mojej ocenie, po prostu go nie obejmuje.

To prawda, że nie zawsze tak musi być. W tych samych przepisach można bowiem wyczytać, że czynności z zakresu ochrony p.poż powinny być uregulowane w umowie pomiędzy właścicielem obiektu a osobą, która ten obiekt użytkuje. Jeśli takiej umowy nie ma to uznaje się, że obowiązki związane z czynnościami ochrony przeciwpożarowej spadają na faktycznie władającego obiektem (swoją drogą pojęcie nieostre, stwarzające pole do szerokiej interpretacji). Jeśli więc firma (pracodawca) wynajmuje obiekt budowlany i faktycznie nim włada, to obowiązki wynikające z przepisów art.4, w tym także zapoznanie pracowników z przepisami p.poż, spadają w całości na tę firmę.

I tu wracamy do naszego pytania. PSP uważa, że tylko osoba która ukończyła kurs inspektora p.poż może wykonywać czynności związane z ochroną p.poż czyli także z zapoznaniem z przepisami p.poż. Wynika to wprost z przepisów art.4 ustawy o ochronie p.poż. I tu pełna zgoda.

Dodajmy jednak, że przepisy p.poż, o których mowa, winny dotyczyć wyłącznie konkretnego obiektu, a więc określone w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego budynku Przepisy ustawy nie regulują sposobu ani trybu zapoznania z tymi przepisami, dlatego z reguły te kwestie określa sama instrukcja sporządzona przez właściciela obiektu.

Pytanie czy szkolenie instruktaż ogólny bhp ( w tym 45 minut obowiązkowego szkolenia z ochrony p.poż) wynikające z przepisów ustawy KP jest równoznaczne z zapoznaniem z przepisami p,poż wynikającymi z ustawy o ochronie p.poż? Dla mnie odpowiedź jest twierdząca, szczególnie jeśli w ramach tego szkolenia pracownik jest zapoznany z IBP.

Nie mniej wyraźnie widać sprzeczność w przepisach dwóch równorzędnych aktów prawnych: ustawy kodeks pracy i ustawy o ochronie p.poż.

Jest to więc kolejny obszar, który należałoby w końcu prawidłowo uregulować.