Safety&Security Compliance Adam Wiercigroch » Współczesna służba BHP

Jak sprostać wymaganiom XXI wieku?

Moja przygoda z bezpieczeństwem i higieną pracy zaczęła się ponad 20 lat temu. W roku 1999, dnia 20 lutego zdałem egzamin państwowy przed komisją Ośrodka Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu dla słuchaczy kursu podstawowego pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy, zdobywając tym samym nowy, dodatkowy zawód. Nie przypuszczałem, że od tej pory moja kariera zawodowa będzie związana ściśle z BHP. W tamtych czasach obowiązywały kursy podstawowe, które trwały 6 miesięcy, tzn. sześć 5-cio dniowych zjazdów. Zajęcia prowadzili wykładowcy – inspektorzy pracy, czyli praktycy zawodu, dysponujący naprawdę szeroką wiedzę merytoryczną, i w mojej ocenie, potrafiący ją w sposób efektywny przekazać uczestnikom kursu. Szkoda, że później wycofano się z tej formy kształcenia kadr służby bhp, ponieważ moim zdaniem system kształcenia przyszłych adeptów służby BHP wiele na tym stracił.

Zaczynałem od inspektora bhp w jednej z meblowej sieci handlowej, by potem poprzez stanowiska Głównego Specjalisty BHP i Kierownika Działu BHP organizować Dział Audytu Wewnętrznego BHP w jednej z największych sieci handlowej z branży spożywczej. Na koniec pełniłem funkcje Dyrektora Działu BHP i zarządzałem pracą 30 osobowego zespołu specjalistów w strukturze rozproszonej w całej Polsce.

Uważam, że na przestrzeni tych ostatnich 20 lat naprawdę wiele się zmieniło. Na korzyść. Dzisiaj pracodawcy mają świadomość swojej odpowiedzialności za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, i w jakieś części jest to także zasługa służby BHP. Obszar bezpieczeństwa pracy stał się jednym z istotnych i ważnych elementów zarządzania całością przedsiębiorstwa, bez którego żadna firma nie jest wstanie skutecznie konkurować na współczesnym rynku. Rozumieją to przedsiębiorcy, ale także rozumieją to sami pracownicy służby bhp.

W dzisiejszym nowoczesnym środowisku pracy rola i zadania służby bhp są bardzo zróżnicowane, i w dużej mierze zależą także od branży jaką reprezentuje pracodawca. W związku z tym specjalista ds. BHP musi mieć nie tylko niezbędną wiedzę i znajomość specyfiki zakładu w którym pracuje, ale także musi się wykazać szeroką wiedzą interdyscyplinarną. Dzisiaj od specjalisty bhp pracodawca oczekuje nie tylko wiedzy merytorycznej, ale także sporych umiejętności interpersonalnych pomagających w budowie właściwych relacje międzyludzkich oraz postaw związanych z szeroko rozumianym BHP.

Dzisiaj pracodawca oczekuje, że pracownik służby bhp będzie potrafił np. nie tylko poprowadzić ciekawe i atrakcyjne szkolenie, ale także inicjować dodatkowe szkolenia, wykłady czy choćby zwykłe pogadanki promujące dobre praktyki BHP. Od inwencji i kreatywności pracownika służby bhp zależy jak to narzędzie pracy zostanie skutecznie wykorzystane. W moim przekonaniu jest to bowiem bardzo dobry instrument do kształtowania zachowania oraz postaw pracowników i kadry kierowniczej w efektywnym budowaniu Kultury Bezpieczeństwa.

Pracodawca oczekuje także, że specjalista bhp będzie nie tylko przeprowadzał szczegółowe dochodzenia powypadkowe, czyli ustalał wszystkie okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, ale nade wszystko będzie wymagał przedstawienia konstruktywnych wniosków oraz propozycji skutecznych działań korygujących, które zapobiegną podobnym wypadkom w przyszłości. Dlatego konieczna jest głęboka analiza, logiczne myślenie i rozwaga w kreowaniu środków zaradczych, które będą nie tylko skuteczne, ale także możliwe do wykonania w praktyce.

Jedną z podstawowych funkcji służby BHP jest doradztwo. Pracodawca oczekuje więc od nas wsparcia merytorycznego w obszarze BHP. Nie mniej sama wiedza fachowa to za mało. Żeby skutecznie doradzać nie wystarczy wiedzieć jak być powinno, ale trzeba ustalić jak jest w rzeczywistości. Dlatego pracownik służby BHP musi być dokładnym i skrupulatnym audytorem wewnętrznym systemów bezpieczeństwa potrafiącym ujawnić błędy, czy zagrożenia, a także ocenić ryzyko. Kiedy porówna, jak jest, z tym jak powinno być, wtedy służba BHP formułuje zalecenia, czy rekomendacje do wykonania. Dlatego nieodzowna jest wiedza techniczna w zakresie bezpieczeństwa maszyn i urządzeń, a także wiedza prawna w zakresie zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisów prawa pracy, czy innych przepisów branżowych.

Ponadto każdy pracodawca chce, aby pracownik służby bhp był również ekspertem w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz dysponował przynajmniej podstawową znajomością zasad udzielania pierwszej pomocy, a także posiadał dydaktyczne umiejętności przekazania tej wiedzy pracownikom, co nie dziwi, skoro ochrona p.poż i pierwsza pomoc są obowiązkowymi tematami na każdym szkoleniu bhp.

Dodatkowo służba BHP zajmuje się także ochroną środowiska, co z kolei już może dziwić, biorąc pod uwagę aktualnie obowiązujące przepisy prawa w Polsce. Nie mniej łączenie BHP z ochroną środowiska staje się faktem, i ten fakt warto odnotować.

W przypadku, gdy w danej firmie istnieje rozbudowana struktura służby bhp to jej szef, również pracownik służby bhp, powinien być prawdziwym liderem zespołu, trenerem, mentorem i menadżerem potrafiącym doskonale zarządzać ludźmi, często w rozproszonej strukturze organizacyjnej.

Jeśli do tego wszystkiego dodamy obowiązkową znajomość języka angielskiego - co najmniej na poziomie komunikatywnym - to mamy kompletny zakres wiedzy fachowej i umiejętności praktycznych wymaganych przez każdego pracodawcę od specjalisty BHP w XXI wieku.

Właśnie dlatego zawód specjalisty ds. bezpieczeństwa i higieny pracy jest niezmiernie ciekawym i inspirującym zajęciem. Wymaga wytrwałości, sumienności, samodyscypliny i ciągłego doskonalenia. To praca wśród ludzi, i dla ludzi. Dlatego umiejętność budowania wzajemnych pozytywnych relacji, a także pozytywne nastawie, komunikacja oraz współpraca w zespole to fundamenty, które poza wiedzą fachową, powinny charakteryzować współczesną służbę BHP.